Czytając zamieszczone w zbiorze baśnie, od razu dostrzegłam liczne podobieństwa do motywów występujących w opowieściach, mitach i podaniach ludowych innych kultur. Niektóre historie przywodzą na myśl Ezopa, inne - Sowizdrzała. Miejsce biblijnej Sary, matki Izaaka, zajmuje (bezimienna) żona szejka. Wysłany przez Boga anioł oznajmia jej, że - mimo podeszłego wieku - wkrótce urodzi syna, któremu nada imię Atiyah, Dar Boży.
Jedna z bohaterek Ojca siedmiu synów otrzymuje następującą przepowiednię: urodzisz chłopca, a kiedy dorośnie, zostanie twoim mężem Przerażona, wkrótce po porodzie zostawia niemowlę w przydrożnym rowie. Jej dalsze losy przypominają historię Edypa. W uciekającym z jaskini ślepego ghula rozpoznajemy Odyseusza, ukrytego pod brzuchami owiec.
Baśnie zawsze odzwierciedlają obyczaje i hierarchię wartości danego społeczeństwa. Śledząc poczynania Hasana, dowiadujemy się – między innymi – jak prawidłowo podkuć wołu (najpierw należy uderzyć zwierzę w czoło między oczami, aby zapobiec wierzganiu). W trakcie swoich przygód protagoniści niejednokrotnie muszą zmierzyć się z okrutnym ifrytem czy ghulem, co stanowi okazję do zapoznania się z arabskimi wierzeniami i przesądami.
Postępowanie niektórych bohaterów względem kobiet może wzbudzać niechęć u współczesnego czytelnika. Pewien książę, pokochawszy piękną Hamdę, odtrącił kobiety, z którymi ożenił się wcześniej, a następnie odesłał je razem z synami. Za zdradę grozi śmierć, za pocałunek - bolesna chłosta.
Dla równowagi dodam, że w wielu podaniach występują fascynujące postacie kobiece: mądre panny młode, odważne córki i żony, przebiegłe staruchy, złe macochy. Po tajemniczym zniknięciu Hasana to jego żona zarządza majątkiem, a wieść o jej gościnności wkrótce roznosi się po całym kraju. Odważna Wudei’a, Dziewczyna, Która Odprawiła Siedmiu, sama wyrusza na ratunek braciom. Żona drwala nie idzie w ślady męża i nie daje się zwieść – rozpoznaje ghula skrywającego się pod postacią bogatej szwagierki.
Moją ulubioną bohaterką jednak pozostaje Dwuzębna, stara kobieta, która niecodziennym podstępem zdobywa serce młodego księcia. W odpowiedzi na jego prośbę, aby pokazała przed ślubem choćby mały palec, wysuwa przez szparę między drzwiami białą świecę. Książę, rzecz jasna, wpada w zachwyt nad smukłością jej palców.
Baśnie poprzedzone są krótkim wstępem przybliżającym zwyczaje arabskie; książka zawiera również niewielki słowniczek terminów oraz bibliografię.
Inea Bushnaq, Baśnie arabskie, s. 440, National Geographic Society, Warszawa 2012
Wróciłaś! Cudownie.
OdpowiedzUsuńŻyczę Ci dużo zdrowia i sił. Trzymaj się ciepło.
W promieniach słońca i w deszczu.
Pozdrawiam serdecznie.
Baśnie zapowiadają się wręcz wspaniale, a tytuł Twojej notki mnie po prostu zauroczył.
OdpowiedzUsuńJa też cieszę się niesamowicie, że wróciłaś.